مقاله نهر کن

نهرکن

نهرکن یکی از انواع گاوآهن است. از نهرکن برای ایجاد نهر و هدایت آب در زمین های زراعی استفاده می شود. خیش های دستگاه نهرکن با حرکت خاک به دو طرف نهر به وجود می آورند. نهرکن شامل دو تیغه متصل به یکدیگر می باشند. نهر کن از اتصال دو خیش گاو آهن برگردان دار از ناحیه تیغه ها تشکیل می شود. تیغه گاو آهن برگردان دار لایه خاک را برگردان کرده و به کنار می ریزد. تیغه های نهر کن در خلاف جهت یکدیگر خاک را به کناره ها می ریزند. حاصل برش تیغه های این گاوآهن نهرهای زهکشی خاکی می باشد.

انواع دستگاه نهرکن

• دستگاه نهرکن تراکتوری
• نهرکن تیلر
• نهرکن ثابت یا دو طرفه
• دستگاه نهرکن یک طرفه
• دستگاه نهرکن قابل تنظیم

چون حفر نهر به صورت دستی و با بیل سخت و زمانبر است. استفاده از نهر کن باعث افزایش سرعت و کاهش نیروی کار  می شود. نهرکن ها به قسمت اتصال سه نقطه تراکتور نصب می شوند و در انواع مختلف ثابت و قابل تنظیم تولید می شوند. با حرکت تراکتور، نهر کن روی زمین کشیده شده و جوی ها ایجاد می شوند.

با کاربرد دستگاه نهرکن، با یک بار عملیات خاکورزی می توان نهر و جوی  مورد نیاز را ایجاد کرد. جوی های آب به جوی های اصلی و فرعی تقسیم بندی می شوند. معمولا عمق و عرض جوی های فرعی به دلیل تقسیم آب، کمتر از جوی اصلی است. با استفاده از نهرکن های قابل تنظیم می توان جوی های آب با عمق و عرض مختلف ایجاد نمود. نهر کن از مواد ضد زنگ و تیغه‌هایش از فولاد ساخته می شود تا در برابر پوسیدگی و سایش مقاوم باشد.

دستگاه نهرکن پشت تراکتوری

از این دستگاه برای احداث نهر در زمین های کشاورزی و باغی استفاده می شود. خیش های نهرکن شامل دو تیغه متصل به یکدیگر هستند. نهر کن ها دارای انواع مختلفی هستند که شامل مدل های نهرکن یک طرفه، دو طرفه و نهرکن های قابل تنظیم می شوند.

کاربردهای دستگاه نهر کن

ایجاد جوی برای آبیاری غرقابی

انجام شخم مجدد در زمینی که پس از برداشت محصول سفت و کلوخه ای شده است.

برداشت محصولات ریشه ای مانند هویج، سیب زمینی

ساختار دستگاه نهرکن (نهر کن باغی)

این دستگاه از سه قسمت اصلی شاسی، ساق یا پاشنه و عامل خاک ورز ( تیغه های نهر کن) تشکیل شده است.

شاسی: شاسی نهرکن پاشنه و عامل خاکورز نهرکن را به اتصال سه نقطه تراکتور متصل می نماید. این قسمت با قطعات فولادی تولید می شود.

قسمت ساق یا پاشنه: قطعه فولادی که تیغه های نهرکن به آن متصل می شود و روی شاسی دستگاه نصب می شود.

تیغه های برگردان (عامل خاک ورز) نهر کن: دو خیش برگردان دار که از ناحیه تیغه به همدیگر متصل می شوند. تیغه ها وظیفه ایجاد نهر و جوی را بر عهده دارند تیغه ها به شکل مثلث هستند و از وسط انحنا دارند.

بعضی از صفحات نهر کن ها ثابت ولی در برخی دیگر که به تنه لولا شده اند، قابل تنظیم هستند. در این صورت عرض جوی و پشته ایجاد شده قابل تنظیم است. تغییر عمق نهر نیز با تغییر بازوهای هیدرولیکی تراکتور امکان پذیر است.

دستگاه نهر کن تیلر

از این نهر کن ها برای ایجاد جوی های کوچک و فرعی در باغات استفاده می شود. نهرکن تیلر مشابه نهر کن های پشت تراکتوری می باشد. نهرکن تیلر در دو نوع ثابت و قابل تنظیم تولید می شود. این دستگاه به همه تیلر کولتیواتور های بیش از 5 اسب بخار متصل می شود. جهت ساخت جوی های عمیق تر با نهرکن تیلری می توان طی دو مرتبه خاکورزی، جوی هایی با عمق بیشتر را ایجاد کرد.

نهر کن ثابت، نهر کن دوطرفه:

نهرکن ثابت، از نهر کن های رایج و معمول از نوع دو طرفه می باشند. از این دستگاه برای ایجاد نهر در آبیاری غرقابی استفاده می شود و به آن نهر کن پشت تراکتوری نیز می گویند.

دستگاه نهرکن یک طرفه

نهر کن یک طرفه برای ایجاد مرز بین قطعات کاشت، خاک برداری و غیره کاربرد دارد. این دستگاه خاک را به صورت تپه ای در کنار لبه کشت درمی آورد یا خاک را چند متر دورتر پرت می کند.

توان (اسب بخار): 60 تا 65

حداکثر عرض کار: 120 سانتی متر

نوع باله: ثابت

دستگاه نهر کن قابل تنظیم

قابلیت تنظیم عرض جوی ها در نهر کن قابل تنظیم وجود دارد. برخی کاربردهای این نهر کن می توان به حفر کانال برای برق کشی، لوله گذاری، حفر کانال های فرعی برای انتقال آب و پایه برای حصار کشی که نیاز به حفر جوی با عرض زیاد نیست، اشاره نمود.

توان (اسب بخار): 60 تا 65

حداکثر عرض کار: 120 سانتی متر

نوع باله: قابل تنظیم

نحوه ی عمل نهر کن

عمق نهر کن در زمان نصب به پشت تیلر و یا کلتیواتور با توجه به نوع خاک و محصول زیر کشت قابل تنظیم می باشد. نفوذ آب در خاک شنی زیاد است. بنابراین نهر های ایجاد شده در این نوع خاک ها بهتر است V شکل باشد تا سرعت حرکت آب در کانال افزایش یابد. ولی در خاک های رسی که نفوذ آب به خاک کم تر است. از این رو کانال را به شکل سهموی (حالت کمانی) ایجاد می کنند تا نفوذ آب افزایش و آبیاری محصول سریع تر صورت گیرد.

فواصل شیار های نهر کن به نوع خاک ، نوع محصول  و اندازه ادوات کشاورزی مورد استفاده در زمین بستگی دارد. ولی به طور کلی فواصل شیار ها در خاک های شنی نسبت به خاک های رسی بیشتر در نظر گرفته می شود. پس از عملیات برداشت خاک زمین سخت می گردد. بنابراین می توان با بردن نهر کن به داخل زمین خاک نرم تری ساخته تا آماده کشت بعدی محصول گردد.

مزیت های کشت ردیفی با دستگاه نهر کن

این نوع کشت به دلیل سادگی و هزینه کم بسیار مورد توجه کشاورزان می باشد. با نصب نهر کن به پشت تیلر و احداث کانال های منظم توسط نهر کن کشت و آبیاری محصول بهبود میابد. همچنین مراحل کاشت، مراقبت و نابودی علف های هرز آسان تر خواهد شد. همچنین شیار های ایجاد شده از جاری شدن آب در خارج از کانال و هدر رفت آن جلوگیری می کند.