کشـاورزی آرتون | فروش آنلاین کشاورزی به سادگی هر چه تمام
نویسنده: کاشت پیاز زعفران: گامی مهم در مسیر طلای سرخ
چکیده
پیاز زعفران، اندام ذخیره‌ای گیاه زعفران است که در زیر خاک قرار دارد و وظایف مهمی را بر عهده دارد. این پیازها که از ساقه‌های ضخیم و فلس‌دار تشکیل شده‌اند، مواد مغذی را ذخیره میکنند و در فصل پاییز، مقدمات رویش و گلدهی زعفران در بهار را فراهم میکنند. زعفران فقط یک‌بار در سال گل میدهد و گل‌های زعفران فقط در ساعات ابتدایی باز شدن کیفیت مناسبی دارند.
کاشت پیاز زعفران
- انتخاب زمان مناسب: بهترین زمان کاشت پیاز زعفران، بین اواخر تیر تا اواخر مرداد ماه است. در این بازه زمانی، هوا رو به خنک شدن می‌رود و پیازها فرصت کافی برای ریشه‌دوانی و استقرار در خاک را پیش از آغاز فصل سرما پیدا میکنند.
- آماده‌سازی زمین: پیش از کاشت، زمین باید به دقت آماده شود. شخم عمیق و زهکشی مناسب خاک، از جمله اقدامات ضروری برای فراهم کردن بستری ایده‌آل برای رشد زعفران هستند. خاک زعفران باید از نظر مواد آلی غنی باشد و pH آن بین 6.5 تا 8.5 باشد.
- تهیه پیاز: پیاز زعفران را می‌توان از فروشگاه‌های معتبر لوازم کشاورزی یا از کشاورزان باتجربه تهیه کرد. هنگام انتخاب پیاز، به سلامت، اندازه و شکل ظاهری آنها توجه کنید. پیازهای سالم، عاری از هرگونه آفت، بیماری و پوسیدگی بوده و سایز مناسبی (حدود 25 تا 35 گرم) دارند. پیازهای گرد و متقارن با فلس‌های قهوه‌ای روشن، مرغوب‌تر هستند.
- کاشت پیاز: در روش سنتی، پیازها به صورت ردیفی و با فاصله 20 تا 30 سانتیمتر از یکدیگر کاشته می‌شوند. عمق کاشت نیز باید حدود 10 تا 15 سانتیمتر باشد.
- آبیاری: پس از کاشت، آبیاری منظم و به موقع از اهمیت بالایی برخوردار است. آبیاری اولیه باید به صورت غرقابی انجام شود تا رطوبت مورد نیاز پیازها برای ریشه‌دوانی تامین شود. در ادامه، آبیاری به صورت پایاب و با فاصله زمانی 10 تا 15 روز انجام می‌شود.
- مراقبت‌های بعد از کاشت: در طول فصل پاییز، مراقبت‌های لازم مانند کنترل علف‌های هرز و آفات و بیماری‌ها باید به طور مرتب انجام شود. همچنین، پوشش خاک با استفاده از کاه یا کود حیوانی می‌تواند به حفظ رطوبت خاک و محافظت از پیازها در برابر سرما کمک کند.
انواع پیاز زعفران
پیاز زعفران را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:
- پیازهای نر: این پیازها که اندازه‌ای کوچک‌تر دارند، فاقد قدرت گلدهی بوده و تنها وظیفه‌شان تولید پیازهای جدید است.
- پیازهای ماده: پیازهای درشت‌تر و مرغوب‌تر که به “پیاز مادر” نیز معروف هستند، قادر به تولید گل و زعفران هستند.
انتخاب پیاز زعفران مرغوب
انتخاب پیازهای سالم و باکیفیت، نقش اساسی در تولید زعفران مرغوب دارد. پیازهای زعفران مرغوب باید دارای ویژگی‌های زیر باشند:
- سالم و عاری از هرگونه آفت، بیماری و پوسیدگی: سلامت پیاز، ضامن رشد و نمو می باشد
- سایز مناسب: پیازهای درشت‌تر (حدود 25 تا 35 گرم) معمولا محصول بهتری دارند.
- شکل ظاهری: پیازهای گرد و متقارن با فلس‌های قهوه‌ای روشن، مرغوب‌تر هستند.
دوره خواب و نگهداری از پیاز زعفران
پیاز زعفران پس از طی دوره گلدهی و برداشت زعفران، به یک دوره خواب و استراحت حدودا 4 تا 5 ماهه نیاز دارد. در این مدت، پیازها مواد مغذی ذخیره میکنند و برای گلدهی در سال بعد آماده می‌شوند. نگهداری صحیح از پیاز زعفران در دوره خواب، از اهمیت بالایی برخوردار است. پیازها باید در مکانی خنک، خشک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شوند.
نکات مهم در کاشت پیاز زعفران
- از کاشت پیاز زعفران در زمین‌های شور و قلیایی خودداری کنید.
- نوع خاک اهمیت زیادی در کشت زعفران دارد. خاک مناسب زعفران نباید خیلی سفت و سنگین باشد. خاک های رسی عموماً بهترین نوع خاک برای کشت زعفران می باشند. خاک های رسی در سال های گرم بهتر از خاکهای شنی عمل می کنند چون رطوبت را در اطراف پیاز زعفران حفظ میکنند و باعث جلوگیری از تنش گرما می شوند.
- وجود آهک یا گچ به مقدار زیاد در خاک موجب ممکن است باعث عدم گلدهی زعفران شود.
- آب و خاک شور برای کشت زعفران نبایداستفاده شوند. EC آب وEC خاک باید در حد مطلوب یعنی پایین‌تر از ۲۰۰۰ دسی زیمنس باشد. ph نیز باید بین ۶ -۷ باشد. اگر ph از این مقدار بیشتر یا کمتر باشد پیاز زعفران نمی تواند به خوبی مواد غذایی را جذب کند در نتیجه عدم گلدهی زعفران رقم می خورد.
- از کوددهی بیش از حد خاک پرهیز کنید.
- آبیاری منظم و به موقع، به خصوص در فصل پاییز و اوایل بهار برای رشد پیازها ضروری است.
- مراقب باشید که گل زعفران را بیش از حد نچینید، زیرا این امر می‌تواند به ضعیف شدن پیازها و کاهش محصول در سال بعد منجر شود.
عواملی که گلدهی زعفران را به تعویق می اندازد:
- پیاز زعفران برای گلدهی نیاز به شوک سرمایی و دمای پایین دارد بنابراین در سالهایی که با دمای بالای هوا در پاییز مواجه باشیم فصل گلدهی زعفران نیز به تعویق خواهد افتاد.
- در حالت عادی زعفران اول گل می دهد و سپس برگدهی اتفاق می افتد. اما در دمای بالای 17 درجه برگدهی زعفران زودتر از گلدهی اتفاق می افتد؛ یعنی زعفران اول برگ میدهد و بعد گل ها کم و ضعیف نمایان می شوند چون بیشتر انرژی پیاز زعفران صرف برگدهی شده است.
- وزن مناسب پیاز در گلدهی زعفران باید بالای ۵ گرم باشد. این موضوع وابسته به تغذیه مناسب مزرعه می باشد. توجه کنید که پیاز اگر به درستی تغذیه نشده باشد انرژی و مواد غذایی کافی ندارد و نمی‌تواند مراحل زندگی خود را طی کند و موجب عدم گلدهی آن می شود.
- وجود کنه و قارچ باعث ضعیف شدن پیاز و از بین رفتن آن و عدم گلدهی زعفران می شود.
- حتما عمق مناسب را در هنگام کاشت زعفران در خاک رعایت کنید؛ عمق مناسب بسته به منطقه بین ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر می باشد. عمق زیاذ باعث خفگی پیاز می شود.
- تراکم مناسب پیاز برای کشت زعفران در هر هکتار 10-۸ تن می باشد. اگر تعداد پیاز ها از این مقدار بیشتر باشد، با یکدیگر بر سر منابع غذایی و آب مقابله کرده و نمی توانند به خوبی رشد کنند و به مرحله گلدهی بروند، از طرفی اگر تراکم پیاز در هر هکتار کم باشد مقدار گلدهی نیز به صرفه و اقتصادی نیست.
فصل برداشت
فصل برداشت زعفران در پائیز است. اما زمان برداشت گل زعفران با توجه به شرایط اقلیمی متفاوت می‌باشد. به طور کلی وقتی دمای خاک به ۸ درجه سانتی‌گراد برسد و در حدود دو هفته پس از آبیاری اول زعفران، گل‌های زعفران نمایان می‌شوند. در مناطق معتدل مثل کرج و قزوین این دما در اواسط مهرماه وجود دارد. اما فصل گلدهی از آبان ماه تا آذرماه ادامه دارد.
زمان برداشت زعفران در حدود دو الی سه هفته پس از ظهور اولین گل به طول می‌انجامد از روز هفتم تا روز چهاردهم بیشترین میزان گلدهی را در مزرعه خواهید داشت. عموماً چیدن زعفران قبل از طلوع آفتاب زمانی که گل‌های زعفران به‌صورت غنچه‌های نیمه‌باز هستند انجام می‌شود.
در یک مزرعه زعفران با کشت 10 تن در هکتار پیاز زعفران که وزن مناسب (گرم 12-8) داشته باشد؛ در حدود 8 کیلو زعفران می‌شود برداشت کرد. البته رسیدگی اصولی به مزرعه زعفران نیز در میزان برداشت تاثیر گذار است.
پس از برداشت زعفران، پیازها را برای گلدهی در سال بعد در خاک نگه دارید.
با رعایت نکات ذکر شده و کاشت اصولی پیاز زعفران، می‌توانید بستر مناسب برای رویش و ثمر‌دهی این محصول ارزشمند را فراهم کرده و از عطر و طعم بی‌نظیر طلای سرخ ایرانی لذت ببرید.
