گیاه دارویی بومادران ( گل زرد) : گیاهی کهن با خواص شگفت‌انگیز

گیاه دارویی بومادران ( گل زرد) : گیاهی کهن با خواص شگفت‌انگیز

چکیده

بومادران، گیاهی علفی و چندساله از تیره کاسنیان، با نام علمی  Achillea millefolium، از دیرباز در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای داشته است و بومی نواحی معتدل اروپا و آسیا بوده و در حال حاضر در سراسر دنیا کشت می‌شود. بومادران، که با نام‌های مشک چوپان، هزار برگ، دمنوش خون ، هزاردستان، بو مادران و درمنۀ رومی نیز شناخته می‌شود، گیاهی چند ساله و علفی از تیره کاسنیان است که به طور گسترده در سراسر جهان یافت می‌شود.

این گیاه به دلیل گل‌های خوشه‌ای کوچک و معطر به رنگ سفید، صورتی یا قرمز و همچنین خواص دارویی فراوان خود مشهور است. در زیر به خواص مهم بومادران اشاره شده است. بهترین زمان برای جمع‌آوری بومادران، اوایل فصل تابستان است. گل‌ها و برگ‌های تازه بومادران را می‌توان در سایه خشک کرد و برای تهیه دمنوش یا ضماد از آن‌ها استفاده کرد.

مشخصات ظاهری:

• ساقه: بومادران دارای ساقه‌ای صاف، شیاردار و به رنگ سبز یا قهوه‌ای مایل به قرمز است که ارتفاع آن می‌تواند تا 20 تا 60 سانتی متر برسد.
• برگ‌ها: برگ‌های بومادران به صورت متناوب روی ساقه قرار دارند و شکل نیزه‌ای با لبه‌های دندانه‌دار دارند.
• گل‌ها: گل‌های بومادران به صورت خوشه‌ای فشرده در انتهای ساقه‌ها ظاهر می‌شوند و هر گل از تعداد زیادی گلبرگ‌های ریز لوله ای تشکیل شده است. رنگ گل‌ها معمولاً سفید، صورتی یا قرمز است.
• ریشه: بومادران دارای ریشه‌ای نسبتاً ضخیم و منشعب است.

تشخیص بومادران باکیفیت خوب

کیفیت بومادران می‌تواند به عوامل مختلفی مانند محل رویش، شرایط برداشت، نحوه خشک شدن و نگهداری آن بستگی داشته باشد. در اینجا به چند نکته برای تشخیص بومادران با کیفیت خوب اشاره می‌کنیم:

• رنگ:  گل‌های بومادران باکیفیت به رنگ سفید یا زرد روشن هستند. رنگ قهوه‌ای یا خاکستری نشان‌دهنده کهنگی یا فاسد شدن گیاه است.
• بو : بومادران تازه بوی قوی و مطبوعی دارد. اگر بوی کپک یا کهنگی از گیاه استشمام می‌شود، نشان‌دهنده کیفیت پایین آن است.
• برگ‌ها:  برگ‌های بومادران باکیفیت، سبز روشن و بدون لکه‌های قهوه‌ای یا زرد هستند. برگ‌های پژمرده یا شکننده نشان‌دهنده کیفیت پایین گیاه است.
• ساقه : ساقه‌های بومادران باکیفیت، صاف و محکم هستند. ساقه‌های خمیده یا شکننده نشان‌دهنده کیفیت پایین گیاه است.

خواص دارویی بومادران:

• ضدالتهاب: بومادران به دلیل دارا بودن ترکیبات ضدالتهابی مانند آزولن، برای تسکین درد و التهاب مفاصل، عضلات و رگ‌ها مفید است.
• آنتی‌اکسیدان: این گیاه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها بوده و به محافظت سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.
• ضداسپاسم: بومادران با شل کردن عضلات صاف، می‌تواند به رفع اسپاسم عضلات دستگاه گوارش و رحم کمک کند.
• تنظیم‌کننده قاعدگی: این گیاه به تنظیم سیکل قاعدگی و کاهش درد و خونریزی قاعدگی کمک می‌کند.
• تقویت سیستم ایمنی: بومادران با تقویت سیستم ایمنی بدن، به مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند.
• بهبود گوارش: این گیاه می‌تواند به هضم غذا کمک کند و نفخ و سوءهاضمه را از بین ببرد.
• کاهش فشار خون: بومادران به طور خفیف فشار خون را کاهش می‌دهد.
• ترمیم زخم: این گیاه به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی، به ترمیم زخم‌ها و التیام التهابات پوستی کمک می‌کند.
• مصرف بومادران ممکن است با داروهای رقیق‌کننده خون تداخل داشته باشد.
• در صورت حساسیت به گیاهان خانواده کاسنیان، از مصرف بومادران خودداری کنید.

روش مصرف:

• دم‌نوش: 1 تا 2 قاشق چای‌خوری از گل‌های خشک بومادران را در 1 فنجان آب جوش به مدت 10 تا 15 دقیقه دم کرده و سپس صاف کنید. می‌توانید روزانه 2 تا 3 فنجان از این دم‌نوش را میل کنید.
• عرق: عرق بومادران را می‌توانید به صورت رقیق با آب، روزانه 1 تا 2 قاشق غذاخوری مصرف کنید.
• موارد موضعی: از برگ‌های تازه یا پودر بومادران می‌توان به شکل ضماد برای تسکین درد و التهاب مفاصل، عضلات و رگ‌ها استفاده کرد.

نکات نگهداری:

• بومادران خشک را در ظرف در بسته، دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید.
• می‌توانید بومادران را تا یک سال در شرایط مناسب نگهداری کنید.